Hoxe fai 25 anos que o RC Deportivo decía adeus á súa particular 'longa noite de pedra'. O 9 de xuño de 1991, cunha vitoria ante o Murcia en Riazor (2-0), concluía aquela fantástica e inesquecible temporada que de tantos pesados lastres despoxou ao deportivismo e aos coruñeses.
Atrás quedaban os descensos a Terceira e Segunda B. A derrota cando bastaba un empate ante o Rayo en 1983. O atraco no Tartiere aos ‘nenos do ascenso' en 1986. O maldito playoff, co penalti de Alvelo, en 1987. E a promoción co Tenerife, doce meses antes de queimar ‘ou meigallo'. O Dépor volvía ser equipo de Primeira División tras 18 anos repletos de frustracións, decepcións e bágoas.
Corre o verán de 1990. Comeza o terceiro curso de Augusto César Lendoiro á fronte do Club. Ou o que é o mesmo, é o ano do ansiado ascenso, segundo os ‘plans trienais' deseñados polo presidente e a súa xunta directiva. A decepción pola recente promoción perdida ante o Tenerife está, a pesar de todo, superada.
¿Por que? O primeiro, pola confección do persoal, que sofre un esperanzador lavado de face. O segundo, pola resposta da afección. Antes de comezar a liga supéranse os 13.000 abonados.
Deixan o equipo varios homes ‘da casa', como Fernando, Cayetano, Modesto, Óscar ou Mella; Tamén abandonan a nave branquiazul Chus Hevia, o brasileiro Raudnei -tras acabar as súas cesións desde Oviedo e Porto, respectivamente-, o uruguaio Avelino Viña, o iugoslavo Borce Sredojevic e o búlgaro Vlado Stoyanov.
Os reforzos soan a luxo, a tentativa seria. O Dépor desembolsa 31 millóns de pesetas ao Athletic por un dianteiro curtido (32 anos) e contrastado (104 goles en Primeira) como Peio Uralde. Do Mallorca chega outro ariete, Zoran Stojadinovic, autor de 17 goles dous anos antes, cando os bermellones ascendían á división de honra. Tamén de Palma procede o polivalente Alberto Albistegi. O club pesca ben noutros clubs de Primeira: o veloz extremo Joaquín Vila (Sporting), outro xogador polivalente como Juan Mari Mujika (Real Sociedad) e o exquisito volante Ricardo Albis (Valladolid), verdugo dous anos antes na semifinal de Copa do Rei entre coruñeses e valisoletanos.
Con Yosu, porteiro do Sestao, o cuarto menos goleado de Segunda o curso previo (32 tantos), e Dragi Kanatlarovski, mediocentro unha vez internacional con Iugoslavia procedente do Estrela Vermella, club ao que se abonan 15 millóns de pesetas polo seu traspaso, complétase un equipo que parte entre os favoritos ao ascenso en todas as quinielas.
O Deportivo volve sentirse importante, ao disputar o Trofeo Teresa Herrera tras participar unicamente en tres edicións nas dúas décadas anteriores. Aínda que finaliza último, dá a talla ante o Barcelona (0-2) en semifinais e ante o Bayern Múnic (2-3) na final de consolación. Previamente, conquista o Trofeo Emma Cuervo, en Ribadeo, ante un ‘Primeira' como o Oviedo (1-1, vitoria por penaltis) e, a posteriori, triunfa no Juan Acuña ante outro equipo de categoría superior, o Burgos, co mesmo resultado e desenlace na quenda.
O novo Dépor, comandado por Arsenio Iglesias por terceira campaña consecutiva, demostra de inicio o seu poderío. Vitoria ante o Elche (2-0) na estrea en Riazor e goleada en Vallecas (0-3) na segunda xornada.
Voa o primeiro positivo ante Las Palmas (0-0) na terceira xornada, a pesar do cal se mantén o liderado alcanzado ante o Rayo. O equipo viaxa a San Mamés sen encaixar un só gol en 270 minutos. Con todo, en Bilbao chega o primeiro revés. Os ‘cachorros' de Iñaki Sáez dan a volta ao gol inicial de Fran para vencer por 3-1.
Empate nas Llanas (0-0) na segunda saída consecutiva e vitoria mínima ante o recentemente ascendido Avilés (1-0), co cuarto gol de Uralde en seis xornadas. Unha nova derrota a domicilio (1-0 en Figueres) baixa ao Dépor á quinta praza, momento no que comeza a encadear unha das súas mellores series, que arrinca cunha remontada baixo a choiva ante o Sabadell, con tres goles en sete minutos (4-2). A visita ao sorprendente Albacete serve para calibrar as posibilidades dos manchegos, recentemente ascendidos desde Segunda B. A derrota por 2-1 deixa claro que vai ser un rival a ter en conta, a máis diso situar ao Dépor quinto, fóra das posicións de promoción.
Pero tres vitorias consecutivas, ante o Orihuela de José Luis Vara (1-0), en Málaga (1-2) e ante o Xerez (2-0), unidas a un empate en Eibar (2-2) e unha goleada histórica no derbi ante o Celta (3-0) meten de novo ao conxunto herculino no epicentro da loita polo ascenso.
A cuarta derrota a domicilio chega en Salamanca (1-0), pero na seguinte xornada, a 16ª, e de novo baixo unha pertinaz choiva, o Palamós cae incontestablemente en Riazor (3-0). Iso, unido á derrota do Lleida en San Mamés e ao empate do Albacete ante o Xerez, colocan ao Dépor en zona de ascenso directo, nunha segunda praza que dura pouco, pois a viaxe a terras ilerdenses sáldase cunha nova derrota (2-1).
Tras vencer facilmente ao Levante (3-0), a primeira volta péchase cun partido histórico, o da estrea da camiseta das raias horizontais durante a visita ao líder, o Murcia. Na Condomina, vitoria local por 3-2, tras unha primeira parte de tolos, na que chegaron o cinco goles. A pesar da terceira praza coa que se chega a metade de Liga, existe certa alarma. Os pimentoneros escápanse con sete puntos de vantaxe.
A segunda volta comeza cun positivo en Elxe (0-0) para emprender outra serie positiva que vale para establecerse definitivamente no podio do campionato. Un triplete de Uralde borra do mapa ao Raio (3-0) e, tras tocar fondo nas Palmas (2-1, e a cinco puntos da segunda praza), chegan as vitorias ante o Bilbao Athletic (2-1) e Sestao (1-0, a pesar de marrar dous penaltis) e un novo positivo en Avilés (1-1).
Tras caer de novo como visitante (1-0 en Sabadell), ‘final' ante o Albacete en Riazor. Unha derrota complicaba as cousas, pero Vila e Albis, axudados en ambas as accións pola mala fortuna do defensa manchego Coco, contrarrestan o tanto de Manolo e sitúan ao cadro coruñés a un só punto da segunda praza, en poder dos pupilos de Benito Floro.
No tramo final, os aspirantes acusan os nervios. Mentres o Dépor empata (0-0) en Orihuela, o Murcia cae arroiado no Helmántico (3-0). Os coruñeses súan sangue para vencer ao Málaga (1-0), á vez que o ‘Alba' cae en Figueres (2-1) e o Murcia non pasa do empate en casa co Palamós (1-1).
Na 30ª xornada, o Dépor volve ser segundo, pero os nervios afloran de novo. En Xerez, a expulsión de Yosu remata ao equipo (3-0), que sete días despois ve como o Eibar convértese no primeiro e único conxunto que leva os dous puntos do municipal herculino (2-3).
Os pupilos de Arsenio recuperan o pulso cun positivo en Balaídos (0-0, mesmo resultado que o Murcia en Sestao e o Albacete en Orihuela) e, sobre todo, cun taquicárdico triunfo no desconto ante un violento Salamanca (2-1). Un partido que supón o debut, sobre a data de peche do mercado, dun espigado líbero iugoslavo, Miroslav Djukic, e tras o que o árbitro, Esquinas Torres, ten que abandonar o estadio escoltado pola policía.
A vitoria cobra valor dobre tras a derrota pimentonera no Martínez Valero (3-2) e o empate (2-2) do ‘queixo mecánico' fronte a un Málaga que se coa na pelexa. O Dépor é segundo, pero volve caer á terceira praza tras empatar en Palamós (1-1) na 35ª xornada e vencer os seus dous rivais directos.
A ‘manita' (5-0) a un Lleida que acaba con nove e cun xogador de campo, Rubio, baixo os paus, unida á vitoria de Las Palmas sobre os murcianos, fai que o Deportivo dependa de si mesmo para ascender. Se gaña os dous últimos encontros, volverá ser equipo de Primeira.
O primeiro paso dáo en Valencia, no terreo de xogo dun Levante dirixido polo extécnico deportivista José Martínez e xa descendido a Segunda B, ao que derrota por 0-2.
O desenlace adquire tinguiduras de final'. Riazor recibe a un Murcia ao que lle basta un empate para subir e mandar ao Dépor á promoción. Aos coruñeses só válelles a vitoria. Arsenio elixe o seguinte once: Yosu; Albistegi, Djukic, Martín Lasarte, Sabin Bilbao; Gil, José Ramón, Aspiazu, Fran; Villa e Stojadinovic. Felipe Mesones, técnico murcianista, aposta por 'Tubo' Fernández; Núñez, Manolo, Paco Sánchez, Juanjo; Ricardo, Correa, Eraña, Juanito; Comas e Aquino.
Ao tres minutos, un incendio na cuberta de Preferencia obriga a deter o encontro. Os afeccionados invaden o terreo de xogo fuxindo das lapas. “Sempre ten que pasar algo cando nos xogamos algo, me cago no leite”, espeta Arsenio aos micrófonos de TVG. A dirección do vento e a rápida intervención dos bombeiros evitan unha traxedia en Riazor. Só uns poucos afeccionados sofren contratempos leves. O partido queda detido durante 48 minutos.
González Lecue manda reiniciar o choque. O Murcia toma o mando. No minuto 5, primeiro susto. Yosu desvía un remate de Eraña, o xusto para que o coiro estrélese no poste. No minuto 9, Eraña queda man a man co meta deportivista, que rexeita o seu disparo a córner. Pouco despois, Aquino lanza unha falta directa que se marcha lamendo o pau.
No seu segundo achegamento, tras un disparo lonxano de Sabin Bilbao, o Dépor marca. Aínda que o colexiado, a instancias do seu asistente, anula o tanto por fóra de xogo, malia que Stojadinovic atópase en posición legal. O cronómetro marca o minuto 35.
A segunda metade comeza como a primeira. Yosu despexa outro libre directo do ‘Toro' Aquino. No saque de esquina, Aspiazu rexeita o remate pimentonero sobre a mesma liña de gol.
O Murcia domina. Ata que aparece Fran. O riveirense vaise aos medios para deixar espazo á subida de Sabin Bilbao. O seu pase en profundidade, medido, alcánzao a toda velocidade o lateral esquerdo, que apura a liña de fondo e centra por baixo. Villa deixa pasar o balón e, ante a mirada dunha petrificada defensa murciana, cae a pés de Stojadinovic que, co exterior da súa zurda, introdúceo no fondo das mallas (min. 54).
Sabedores de que a vitoria do Albacete -xa acabou o seu choque ante o Salamanca (2-0) pois no Carlos Belmonte non se paraliza o partido- deixa a un dos dous en Segunda, branquiazuis e pimentoneros empregan todas as súas armas en pos do obxectivo. Mesóns introduce a Paco Clos, un dianteiro, por Paco Sánchez, un central (min. 66). Arsenio reforza a contención coa entrada de Kanatlarovski por Aspiazu (min. 68).
Precisamente, é o iugoslavo, tras un roubo de Fran, o que conecta co seu compatriota Stojadinovic que, agora si en posición legal, supera a 'Tubo' Fernández na súa desesperada saída fose da área. Era o definitivo 2-0, no minuto 76. Era o gol que queimaba o meigallo.
A Praza de Catro Camiños tínguese de branquiazul desde o mesmo asubío final. E ao día seguinte, a Praza de María Pita abarrótase por completo de deportivistas para aclamar aos seus heroes. Desde o balcón do consistorio, Lendoiro entoa un cántico que parece esaxerado, aínda que finalmente é premonitorio. “Barça, Madrid: xa estamos aquí”.
Como curiosidades daquela temporada cabe destacar a entrega da insignia de ouro e brillantes do Club ao escritor Camilo José Cela (19 de novembro de 1990), a mencionada estrea da camiseta das franxas horizontais (o 20 de xaneiro de 1991 en Murcia) e o debut do actual delegado, Juan Ángel Barros Botana (o 3 de febreiro de 1991, en Riazor fronte ao Rayo Vallecano).
Porteiros: Yosu (37 partidos/-27 goles), Jorge (2/-5) e Julio Ares (-).
Defensas: Sabin Bilbao (38), Martín Lasarte (35) Albistegi (34/3 goles), Antonio (33), Djukic (5), Molinos (1) e Gustavo (-).
Centrocampistas: Fran (38/7), Gil (38/8), Aspiazu (34/3), José Ramón (32/3), Kanatlarovski (27/1), Albis (22/2), Mujika (19/1) e Santi Francés (-).
Dianteiros: Villa (35/8), Uralde (31/15), Stojadinovic (28/9) e Manuel (1).
